Asbest werd lange tijd door elke aannemer als een wondermiddel beschouwd: sterk, brandwerend, hittebestendig, isolerend, weerbestendig en quasi onverslijtbaar. Het werd dan ook veelvuldig gebruikt in allerlei bouwtoepassingen. Jammer genoeg is gebleken dat asbest bijzonder schadelijk is voor de gezondheid. In 2001 werd het gebruik in België verboden. Nu is het zaak om alle gebruikte asbest op te sporen en te zorgen dat Vlaanderen tegen 2040 asbestveilig is.
Asbest is bijzonder schadelijk
Asbest bestaat uit heel kleine vezeltjes die niet zichtbaar zijn met het blote oog. Als die vezels zich vastzetten in de longen ontstaat er een groot risico op longkanker of andere longziekten.
De aanwezigheid van hechtgebonden of niet-hechtgebonden asbest in een gebouw vormt een gevaar voor de omgeving. Het cement dat de schadelijke asbestvezels insluit wordt door veroudering immers zwakker met het risico dat de vezels bloot komen te liggen.
Actieplan voor asbestafbouw
In Vlaanderen zouden gebouwen die voor 2001 gebouwd werden nog zo’n 2,3 miljoen ton aan asbesthoudende toepassingen bevatten. De overheid stelt ook vast dat de maatschappelijke kost van asbest bijzonder hoog oploopt, ondermeer in de gezondheidszorg en in preventiebeleid voor de bouw- en recyclagesector.
Daarom kwam de Vlaamse regering in 2018 met het Actieplan Asbestafbouw. De doelstelling is om Vlaanderen tegen 2040 asbestveilig te maken.
Het plan is opgebouwd rond 2 pijlers, asbestinventarisatie en asbestverwijdering, en somt verschillende maatregelen op om risicovolle asbesttoepassingen versneld en op een veilige manier uit onze gebouwen te verwijderen.
Asbestinventarisatie en asbestattest
De Vlaamse Regering wil zo snel mogelijk in kaart brengen welke Vlaamse gebouwen en woningen nog asbest bevatten. Hiervoor dient het asbestattest. Dit attest duidt aan of een gebouw asbest bevat en of het asbestveilig is. Het is 10 jaar geldig. Sinds 2022 is het attest verplicht bij de verkoop van een gebouw ouder dan bouwjaar 2001. Ook voor de gemeenschappelijke delen van een appartementsgebouw gaat deze verplichting in op 1 januari 2027.
Bij verhuur is op dit moment nog geen verplichting om een asbestattest te laten opmaken. Maar een verhuurder die al beschikt over een attest is wel verplicht om een kopie te bezorgen aan de nieuwe huurder. Lees hier meer over het asbestattest voor de gemeenschappelijke delen dat u ook aan verhuurders dient te bezorgen.
Hoe wordt een asbestattest opgemaakt? De eerste stap is de asbestinventarisatie: een grondige analyse die alle asbesthoudende materialen lokaliseert en identificeert. De inventaris reikt meteen oplossingen aan over hoe het asbest veilig behandeld of verwijderd dient te worden, en op welke termijn. Dit onderzoek gebeurt door een asbestexpert of -deskundige. Op basis van de asbestinventarisatie maakt OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) dan het asbestattest op.
Asbest verwijderen
Er is vandaag nog geen algemene verplichting om alle asbesthoudende toepassingen uit een gebouw te verwijderen. Merk op dat een asbestattest aangeeft of een eigendom asbestveilig is. Asbestveilig wil niet zeggen asbestvrij. Soms wordt het risico verholpen door het asbest onschadelijk te maken, door het bijvoorbeeld in te kapselen of te fixeren. Als het asbest in slechte staat is of als het risico bestaat dat de asbestvezels bloot komen te liggen, is verwijderen wel verplicht.
Asbesthoudend materiaal vervangen is meestal de beste oplossing. Hoe dringend zo’n vervanging is, hangt af van hoe verweerd het materiaal is. Onder bepaalde voorwaarden mogen particulieren het asbesthoudende materiaal zelf verwijderen en afvoeren naar het recyclagepark. Uiteraard gelden hiervoor de nodige veiligheidsmaatregelen.
Een VME zal voor asbestverwijdering altijd beroep doen op een erkend asbestverwijderaar.
In de praktijk
03beheer start in 2024 met het stelselmatig opmaken van asbestinventarissen voor de gebouwen die dateren van voor 2001. We informeren alle betrokkenen tijdig via de Algemene Vergadering. Om de beste prijs/kwaliteit te garanderen, zullen we aanbestedingen uitschrijven en offertes vragen aan diverse asbestdeskundigen.
Indien uit het asbestinventaris blijkt dat een asbestverwijdering noodzakelijk is, zal de syndicus dat op de eerstvolgende Algemene Vergadering bespreken en daarna de contacten leggen met erkende asbestverwijderaars.